Қазақстанның өзендері, көлдері курстық жұмысы

Мазмұны

Қазақстан өзендер жүйесіне жалпы шолу

Қазақстанның өзендер жүйесінің негізгі сипаттары.

Жоғарда атап көрсетілгендей, Қазақстанның өзендері әр кезеңдерде пайда болған. Бұл жағынан алғанда Жазықтық бөлігідегі өзен жүйесі мен  биік таулы аймақтардағы өзендер жүйесі бір-бірінен  үлкен айырма жасайды.

Қазақсьанның жазықтық бөлігіндегі  өзен жүйелерінің  көпшілігі өздерінің  даму стадияларының  соңғы кезеңдерін өткізуде. Сондықтан жазықтықтағы өзендердің ұзына  бойғы профилі жақсы қалыптасқан, оларда көптеген құрғақ арналар бар, өзен торлары бір-бірінен алшақ, түпкі эрозия нашар, бүйір эрозия күшті жүреді, аңғарлар қазіргі кішігірім ағынының  шамасына сәйкес келмейтіндей кең және  террассалары мол.

Биік таулы аймақтардағы өзендер жас, өздерінің дамуының алғашқы стадиясында. Олардың құламасы үлкен, ұзына бойғы проилі нашар қалыптасқан, түпкі эрозия күшті, бүйір эрозия баяу жүреді, аңғарлары терең және жіңішке.

Қазақстанның өзен жүйесінде  маусымдық өзендер, уаұқытша ағыстар елеулі орын алады. Бұл климаттың континенттігі және құрғақтығымен байланысты. Маусымдық өзендер көп еріген кезде суға толады да, кейіннен тартылып қалады немесе ойдым-ойдым шалшыққа айналады. Мұндай өзендер республиканың жазық аудандарына, әсіресе оның орталық және батыс  бөліктеріне тән.

Уақытша өзен жүйесі әсіресе шөл дала зонасында көбірек тараған, дала зонасында да аз,  ал кей жерлерінде беткі ағыс мүлдем болмайтын шөл зонасында  одан да аз.

Қазақстанның жазықтық бөлігіндегі өзен жүйелерінің көпшілігі ағынсыз, тұйық бассейндерге жатады, олардың суы аз, өзен жүйесі батыраңқы немесе бір-бірінен бөлек жатады, құмға, сорға немесе өз суларынан пайда болған кішігірім  көлдерге барып жоқ болып кететін өзендер де бар. Шу, Сарысу, Үлкен және Кіші өзен т.б. осындай өзендерге жатады.

Қазақстан өзендері республика жерінде әр келкі таралған. Биік тауларда  өзендер көп, өйткені олар қажетті мөлшерде жауын-шашыннан, мұздықтардан және қар суынан қоректеніп тұрады. Өзендер орманды дала және  дала зонасында азырақ, шөл дала зонасында тіптен аз, шөл зонасында транзит өзендерден басқа өзен мүлде жоқ дерлік.

Өзендер жүйесінің бассейндер бойынша бөлінуі.

Қазақстанның өзендері негізінен екі бассейнге: Солтүстік Мұзды мұхит бассейні мен Евразиялық ағынсыз бассейнге жатады. Бұл екеуінің аралығындағы шекара Сауыр-Тарбағатай тау жүйесінің жалдары, Қазақстанның қатпарлы өлкесінің су айрығы арқылы өтедіде, одан әрі Торғай үстіртін басып, Оңтүстік Уралға барады.

Солтүстік Мұзды мұхитқа  құятын өзендер Сауыр-Тарбағатайдан және Алтай тауларынан, Қазақстанның  қатпарлы өлкесінен және  Оңтүстік Уралдың оңтүстік-шығысынан басталады. Олардың ерекшелігі – ағыны тұрақты, суы едәуір мол және өзен торы бірсыпыра жиі болады.

Жалпы Евразиялық ағынсыз бассейнге кіретін өзендер жеке ішкі тұйық бассейндерге жатады. Олардың ең ірілері Каспий,Арал теңіздерінің, Балқаш-Алакөл көлдері тобының және теңіз бен қарасор көлдерінің бассейндері. Құмға барып сіңіп кететін өзендер мен уақытша ағатын сулар да осыларға мысал болады.

Қазақстанның өзендері мынадай бассейндерге бөлінеді:

1.Солтүстік Мұзды мұхит бассейні Қазақстанның солтүстік-шығыс және солтүстік бөлігінің өзендерін қамтиды. Есіл және Тобылмен бірге Ертіс, оның Алтайдағы салалары( Қалжар, Күршім, Бұқтырма, Үбе және басқалар)  және оған барып жетпейтін бірсыпыра дала өзендері: Шідерті, Өлеңті, Селеті, Шағалалы және  басқалар соларға жатады.

2.Каспий теңізі бассейні Батыс Қазақстанның өзендерін қамтиды. Оларға салалармен Урал, Ембі, сағыз, Ойыл, Үлкен және Кіші өзен,Ембі дөңінен ағып шығатын көптеген кіщігірім өзендер жатады.

3. Арал теңізі бассейніне  Оңтүстік Қазақстанның және Орталық  Қазақстанның оңтүстік бөлігінің өзендері жатады. Олар: салаларымен бірге Сырдария (тікелей арал теңізіне барып құяды), Шу, Сарысу, Ырғыз, Торғай, Талас өзендері. Бұл өзендер Арал теңізіне  жетпей жатып, құмға, сорға немесе шағын көлдерге барып бітеді.

4.Балқаш-Алакөл көлдері тобы бассейніне Қазақстанның оңтүстік-   

Курстық жұмысты көшіру үшін Сатып алу мәзірінен толығырақ мәліметті алыңыз

 Курстық жұмыс бойынша қысқаша мәлімет

Пән: география

Жұмыс түрі: курстық жұмыс

Осы жұмыстың бағасы:  1150 теңге

курстық жұмыс, дипломдық жұмыс сайты – diplomnik.kz