Pеспублика қорықтарының бүгіні мен ертеңі курстық жұмыс

МАЗМҰНЫ

                                  Кіріспе

          Біздің елімізде табиғат ресурстарын тиімді пайдалану мен қоршаған ортаны қорғауға ерекше көңіл аударылып отыр.

         Елімізде табиғатты қорғау ісіне жасалып отырған қамқорлық бұрынғы КСРО Конституциясынан да айқын көрініс тапқан. Негізгі Заңның 67-статьясында: «СССР азаматтары табиғатты аялауға, оның байлықтарын қорғауға міндетті» - делінген.

  1. Табиғатты қорғау барысындағы игі шаралар Кеңес өкіметінің алғашқы жылдарында-ақ қолға алынып, В.И. Лениннің қолы қойылған бірқатар Декреттер қабылдағаны белгілі. Коммунистік партия мен Кеңес өкіметі қазіргі жағдайда табиғатты қорғауға және оны тиімді пайдалануға үлкен мән берген-ді. Оның айқын айғағы ретінде кейінгі жылдары жарық көрген жер, су, орман туралы заңдардың негіздері және табиғатты қорғау, табиғи ресурстарды тиімді пайдалану жөнінде нақтылы жасалынған істерді айтуға болады. Ал 1980 жылы КСРО Жоғарғы Советінің үшінші сессиясында «Атмосфералық ауаны қорғау туралы» және «Жануарлар дүниесін қорғау мен пайдалану туралы» Заңдардың қабылдануы – кеңестік нұсқаулардың тікелей жалғасы, оның нақты жүзеге асырылуының белгі. 

          2. Табиғат адамдардың барлығына ортақ. Ол бір үлкен көрікті музей іспеттес. Сондықтан да табиғат музейінің қойын-қонышы мұра ескерткіштерге толы. Табиғат сүюші адамдар ескерткіш деген сөзді естігенде әркімнің көз алдына халық тарихына, оның аңыз-әңгімелеріне байланысты туған ескерткіштер келеді.

Мысалы, Түркістандағы атақты Ахмед Иассауи мавзолейі, Тараз қаласының маңындағы Айша бибі мазары. Аякөздегі Қозы-Көрпеш пен Баян-Сұлу бейіті және тағы басқалар.

Табиғаттың осы бір мол тарту сыйына мөп-мөлдір 38 мыңнан астам көлдер мен су қоймаларын, 11 мың өзенді, 21,6 миллион гектар жасыл

                                         -1-

жапырақты ну орманды, өсімдіктердің 5 мыңнан астам түрін және

қосмекенділердің 12, бауырымен жорғалаушылардың 52, балықтың 150, құстың 485, сүтқоректілердің 158 түрін атауға болады.

  Қазақстанда сұлу Көкше, Баянауыл, Қарқаралы Қызыларай, Кент таулары, Бурабай, Жасыбай көлдері, Алтай ормандары, жер жанаты атанған, тау-тасына дейін жасыл желекті, бау-бақшалы Жетісу жерлері бар. Қай жерге барсақ та табиғаттың қайталанбас сұлу көркін, баға жетпес байлығын көреміз. Бірақ табиғаттың бұл қазынасы сарқылмайтын қор емес, оның өміршеңдігі, өсіп-өнуі, жасанып-жандануы аялы алақан қамқорлығын күтеді. Ғылым мен техниканың шарықтап өсуі, ауыр индустрияның және алып құрылыстардың қанат жаюы, халықтың көбеюі, тың және тыңайған жерлерді игеру,   міне, осылардың бәрі табиғатқа өз әсерін тигізеді. Сондықтан табиғаттың қайталанбас сұлулығы мен байлығын сол қалпында сақтаумен қатар дамытып жетілдіруде, сирек кездесетін жануарлар мен өсімдіктерді қорғап, санын қалпына келтіруде мемлекеттік қорықтардың рөлін айтып жеткізу  өте қиын. Бұл мәселе КПСС Орталық Комитетінің XXVI съезінде «СССР-дің экономикалық және әлеуметтік дамуының 1981-1985 жылдарға және 1990 жылға дейінгі кезеңге арналған Негізгі бағыттарында» жақсы атап көрсетілген. Мысалы, «Табиғат қорғау» бөлімінде «Қорықты аумақтар мен ұлттық парктердің ғылыми негізделген жүйелерін қалыптастыру ісі одан әрі жүргізілсін және табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану жөнінде ұсыныстар әзірлеу мақсатымен солардың негізінде табиғат жүйелері мен объектілеріне зерттеу жүргізілсін» делінген.                                             

Мемлекеттік қорықтардың негізгі мақсаты – қорғап отырған табиғи комплексті сақтап, табиғи процестердің даму заңдылығын ғылыми тұрғыдан кеңінен зерттеу. Бұл мәселені шешу қорықтардағы ғылыми қызметкерлерге тікелей байланысты іс.

                                        -2-

Қазақстан қорықтарында белгілі бір географиялық аудандардағы жануарлар мен өсімдіктер дүниесі, оның ішінде бірте-бірте саны азайып бара жатқан және сирек кездесетін өсімдіктер мен аң-құстар сақталуда.

Қазір республикамызда табиғатты және оның хайуанаттарын қорғауға бағытталған жер көлемі 576,4 мың гектар алты үлкен қорық бар. Бұлардың ішінде бес қорық – Ақсу-Жабағылы, Алматы, Қорғалжын, Барсакелмес, Марқакөл т.б. бар. Республикаамыздағы қорықтардың жері шаруашылықтың пайдалануынан босатылған. 1972 жылы Қазақ ССР Министрлер Советінің қаулысы бойынша бекітілген қорықтардың ережесіне сәйкес қорық .  

Жерінде мал жаюға, шөп шабуға, ормандарына кіріп ағаш кесуге, дәрі-дәрмектік шөптер жинауға, жеміс-жидек, өсімдік тұқымдарын дайындауға, балық аулауға, аңшылық құруға, су қоймаларын шаруашылыққа  пайдалануға, пайдалы қазбаларды өндіруге, жер қопару және басқа да шаруашылық жұмыстарын жүргізуге үзілді-кесілді тиым салынған.

         Қорық жері жануарлар мен өсімдіктер дүниесіне бай. Осыған байланысты түз жануарлары – аңдар мен құстарды өлтіруге және аулауға, олардың ұяларын, індерін және басқа паналайтын жерлерін бұзуға рұқсат жоқ. Қорық жерінде өсіп тұрған ағаштарды, бұталарды сындыруға, шөптерді шабуға, мүктерді таптауға, бұрын мекендемеген жануарлардың түрлерін жерсіндіруге, сол сияқты химиялық препараттарды қолдануға болмайды. Қорық аумағын кесіп өтетін жолдар салуға, мал айдап өтуге, сондай-ақ жаратылыстың табиғи түріне нұқсан келтіретін әрекеттердің бәріне тиым салынған.

             Қорық аумағында өндірістік және ауыл шаруашылық құрылыстарын салуға, туристік базаларды, демалыс үйлерін, пионер лагерлерін, санаторийларды орналастыруға рұқсат етілмейді. Өйткені бұлардың бәрі қорық ережесіне сәйкес келмейді және онда тіршілік ететін

                                                   -3-

аңдар мен құстардың мазасын алып, тыныштығын бұзады, өлкеміздің даңққа бөленген көрікті орындарын бұрынғы тамаша қалпында сақтауға кедергі жасайды.

         Міне, осындай тәртіптің нәтижесінде ғана қорық жеріндегі барлық табиғат көріністерінің бүкіл кешендік бұзылмаған күйінде ұрпақтан-ұрпаққа беріліп отырады.

         Қорықтар кешенді зерттеулер жүргізетін ғылыми мекемелер. Қазіргі жоспар бойынша мұнда – зоология, ботаника, география сияқты отыздан астам тақырыпта ғылыми-зерттеу жұмыстар және жыл сайын «Табиғат шежіресі» жүргізіледі.

         Қазақ жері ұлан-байтақ. Онда алтын мен мыс, көл мен дария, мол сулы теңіздер, жан-жануралар мен түрлі өсімдіктер бар. Табиғаттың ерекше көз тартатын көрікті орындары ерте кездерден бастап-ақ адам баласын шаттық сезімге бөлеп, әсем сұлулығымен таңдандырады. Ондай ғажап жерлерді халық көздің қарашығындай сақтап, оған үнемі қамқорлық жасап отырды. Енді сол табиғаты көрікті қорықтар жайлы әңгіме болады.

         Орта Азия мен Қазақстан жерніде арнаулы қорыққа айналдырылған орындар ерте заман-нан бастап болғандығын аңыз-әңгімелерден, нақыл сөздерден, жер-су аттарынан және тарихи жазба мәліметтерден көптеп кездестіреміз.

Курстық жұмысты көшіру үшін Сатып алу мәзірінен толығырақ мәліметті алыңыз

Курстық жұмыс бойынша қысқаша мәлімет

Пән: Экология

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс

Осы жұмыстың бағасы:  1050 теңге

Курстық жұмыстар, Дипломдық жұмыстар сайты – diplomnik.kz