Арал өңіріндегі суармалы жерлердің қазіргі жағдайы және өсіру перспиктивасы

1.1.Арал өңіріндегі суармалы жерлердің қазіргі жағдайы және өсіру перспиктивасы.

         Жерді мелиорациялау нәтижесінде Қазақстан күріш егіншілігі жедел дамыған аймаққа айналды. Күріш пен дәнді дақылдарды өсіріп жинаудың барлық процестерін механикаландыруға мүмкіндік беретін инженерлік жүйелер жасалынды. Осы жүйелер негізінде күріш пен басқа дақылдар өсірудің жаңа аймақтары игерілді. Олар: Алматы облысында Ақдала, Шарын, Тасмұрын алқаптар; Қызылорда облысында Түгіскен, Жаңақорған-Шиелі, Орталық және Қазалы алқаптары; Оңтүстік Қазақстан облысында Қызылқұм алқабы.

         Қазақстандық Арал өңірінде күріш егіншілігі 1965-1966 жылдардан бастап қарқынды дамыды, ал 1980-1990 жылдары бұл бағалы дақыл 90-100,3 мың гектар көлемінде өсірілді, дән өнімі Қызылорда облысы бойынша орташа 49-52 ц/га деңгейіне жетті (1 кесте). Күріш егісінен мұндай жоғары өнім алынған жағдайда бұл дақыл негізгі қоректік элементтерді топырақтан көп мөлшерде алып сіңіреді. Нәтижесінде ауыспалы егіс танаптарының топырағындағы минералды қоректік элементтер дәнмен, сабанмен әкетіледі. Ұзақ уақыт суға бастырылған күріш атызы топырағына оттегінің минерологиялық құрамы және қоректік заттардың профиль бойынша орналасуы өзгереді. Мұндай өзгерістер жер асты суы жақын орналасқан және тұзданған топырақтарда күштірек болады.

         Аталған қолайсыз жағдайларды өзгертіп жақсарту және топырақ құнарлығын арттыру үшін егістікке минералды және органикалық тыңайтқыштарды қолайлы мөлшерде беріп, көп жылдық шөптер, әсіресе түйежоңышқаның егіс көлемін ұлғайту керек. Өйткені көп жылдық шөптер егісі танаптарының топырағын органикалық қалдықтармен көп мөлшерде байытып, қамтамасыз етеді. Бұл күріштің биологиялық өнімімен әкетілген қоректік элементтерді «Қайтару заңдылығын» сақтауға мүмкіндік туғызады.

          1-кесте. Қызылорда облысындағы суармалы жерлердің негізгі көрсеткіштері (1970-2002 ж.ж)

          Қызылорда облысындағы суармалы жерлер көлемі 277,6 мың гектар, оның ішінде 206,0 мың гектары-инженерлі дайындалған жерлер. Мұнда 382 ауыспалы егіс, оның ішінде 285 күріш ауыспалы егісі 165,69 мың гектар жерге орналасқан. 2001-2002 жылдары күріш ауыспалы егістері 70,7%, яғни 117,1 мың гектар көлеміне күріш және басқа дақылдар егілді. Бұлардан басқа 21,9 мың гектар көлемінде 73 жемшөптік ауыспалы егісі, 4,5 мың гектарға орналасқан 24 көкөніс-бақша ауыспалы егісі бар.

         Суармалы жерлердің мелиоративтік жағдайы агромелиоративтік зерттеулер және жер асты суының тереңдік деңгейі мен тұздану режимі бойынша анықталды. (2-кесте)

          2-кесте. Жер асты суының деңгейі мен топырақтың тұздануы бойынша суармалы жерлердің агромелиоративтік жағдайын бағалау.

          Қазіргі кезеңде жағдайы жақсы деп бағаланатын суармалы жерлер көлемі 39,8 мың гектар, қанағаттанарлығы-104,8 мың га, жағдайы қанағаттанарлық емесі 70,1 мың га, оның ішінде топырағы тұзданған жерлер 32,0 мың га, жер асты суы деңгейінің т

Курстық жұмыс және дипломдық жұмыстарға, диссертацияларға арналған керекті материалды көшіру үшін Сатып алу мәзірінен толығырақ мәліметті алыңыз

Жұмыс түрі: материал (30 - бет)

курстық жұмыс, дипломдық жұмыс сайты – diplomnik.kz