ҚАЗАҚ ӘДЕБИЕТІНДЕГІ ІШКІ МОНОЛОГТЫҢ СИПАТЫ

       Сонау антикалық дәуірдегі мифтен қазіргі өскен, күрделенген үлкен жанр романға дейінгі кезеңді алып жатқан үлкен тарихи тәжірибені, даму эмоциясын бастан кешірген ішкі монолог тәсілі өзінің шын мәніндегі көркемдік қызметіне жазба әдебиетте, әсіресе, прозада ғана ие болды. Осы проза арқылы өзінің әдебиеттегі орнын белгілеп, ғылыми айналымға түсіп, ғылыми-теориялық анықтамаға ие болған ішкі монолог тәсілі біздің ұлттық әдебиетте ХХ ғасыр басындағы прозада көрінді.  Көбінде    кейіпкердің ішкі ойын немесе сөйлеу мәнерін білдіру үшін немесе кейіпкерді сөйлетудің бір тәсілі ретінде эпизодтық ретте қолданылып келген қарапайым дәстүрлі монолог тап осы кезеңде өзінің сапалық өсу сатысын бастан кешірді. Ол енді тек көркем шығармалардағы кейіпкерді сөйлету, оның ішкі ойын жүйелі түрде айтып шығу секілді қарапайымдылықтан біржола қол үзіп кетпесе де бөлектеніп, дербес тәсілге, яғни ішкі монологқа айналды. Авторлық комментарий мен кейіпкердің ішкі ойын білдіретін сөзден саналы түрде аласталған ішкі монологта бір ойды бір ой тірсектеп, логикалық байланысы үзіліп, қайта оралып, қайта жалғасып, көп жағдайда сезім құбылысының тұтастығы сақталмайды. Ойлау қабілетіндегі және адам психолгиясындағы осынау жарым-жартылай саналы, ерікті және еріксіз сәттегі сезімдік құбылыстар, іс-әрекеттер ішкі монологтың көркемдік ойлау жүйесіндегі табиғатын ашып береді.

Қазақ прозасындағы, оның ішінде М. Жұмабаевтың («Шолпанның күнәсі» әңгіме), Ж. Аймауытовтың («Ақбілек » романы) психологиялық туындыларында тұсауын кескен ішкі монолог тәсілі                 М. Әуезов т.б. шығармаларда дәстүрлік жалғасын тауып, тұтас бір категория ретінде танылды. ХХ ғасыр басындағы әдебиетте ішкі монолог тәсілінің соңы серпіліс танытып, характерінің еркін өсу мәселесіне, ой санасының алдыңғы қатарға шығуына себеп болуы кездейсоқ емес. Өйткені қоғам өзгерді, өмір жаңарды, соған байланысты адам психологиясы тым күрделеніп кетті. Әдеби өмірге ойлай білетін, сезімге бай кейіпкер келді. Ал оны тану үшін жаңа тәсіл, жаңаша ойлау жүйесі стильдік  шеберлік керек еді.  Бұрынғыдай біреуді біреудің көзімен көру, яғни кейіпкер тағдырын, ой арманын бір ғана автордың баяндауында емес, енді өзіңді-өзің, өз көзіңмен көре білу алдыңғы қатарға қойылды. Ішкі ой еркіндігіне  бас иген, ірі интелект иелері, бір тума с

Курстық жұмыстарға және дипломдық жұмыстарға, диссертацияларға арналған керекті материалды көшіру үшін Сатып алу мәзірінен толығырақ мәліметті алыңыз

Жұмыс түрі: материал (30 - бет)

курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар сайты – diplomnik.kz