Би - шешендер образын жасаудағы көркемдік, эстетикалық ізденістер

           Әдебиет тұрғысындағы аса кең ұғым – стильдің аса күрделі екендігіне ертелі-кеш жазылған П.Сакулин, А.Белецкий, В.Жирмунский, В.Гофман, М.Рыбникова, В.Виноградов, Д.Лихачев, М.Бахтин, А.Чичерин, В.Днепров, М.Храпченко, Г.Поспелов, А.Соколов, Р.Будагов, В.Ковалев, А.Тимофеев [35], т.б. орыс зерттеушілерінің, сондай-ақ А.Байтұрсынов [36], Қ.Жұмалиев [37], З.Қабдолов [14], Ә.Қоңыратбаев [38], Р.Нұрғалиев [39], т.б. еңбектерін атасақ та жеткілікті.

Прагалық ғалым К.Гаузенблас: “...для стиля характерны следующие черты: а) Стиль – это специфически человеческое явление. б) Сфера стилевых явлений – это сфера интериндивидуального контакта, при котором действуют в разной степени обязывающие нормы (по этому не говорим6 например, о стиле сновидений; центральное место здесь принадлежит области семиотики). в) Стиль – имеет отношение к деятельности человека, и именно к такой, которой человек может управлять (эта деятельность, конечно, может быть сильно автоматизированный) и для которой, в общем, свойственна целенаправленность (не всегда осознанная). г) Под стилем следует понимать определенный способ, принцип прохождения этой деятельности, которой вступает как один из возможных. Деятельность имеет определенную структуру; она состоит из отдельных частей, следующих в определенном порядке. Целое создается путем отбора составных частей и их комбинации (оба явление отбор и комбинация, одинаково важны для характеристики стиля)…” [40, 70],- деп жазады.

Әдіс пен стильдің өзара ұқсастығын, т.б. сөз ете келіп, зерттеуші олардың айырмашылықтарын да көрсетеді: “Стиль произведения несет на себе отпечаток деятельности человека, но не показывает пути возникновения её результата, метод же отражает именно этот путь” [40, 70-71].

Қалай болғанда да стиль ұғымының терең де ауқымды екенін, күрделі де күрмеуі мол екенін байқаймыз. Қаламгердің стилі, яғни оның қаламынан туған шығарманың стилі сол туынды дүниеге келген әдебиеттің өре-деңгейін байқатады, себебі талғамы биік оқырман тек тәуір деген шығармадан ғана рухани-эстетикалық ләззат алады, бүгіндері қанатты сөзге айналып кеткен мына пікірге сүйенсек: “Стиль – шын талант, ұлы ақын-жазушыларының қаламдарына тән сипат. Кез-келген ақын-жазушылардың стиль іздеуі бекершілік... Дарын жоқта – стиль жоқ” [37, 23-24].

І.Есенберлиннің “Көшпенділер” трилогиясының құрамына енетін “Алмас қылыш”, “Жанталас”, “Қаһар” тарихи романдары жарық көрген кезде алуан түрлі пікірлер айтылды, сынап-мінеушілер де, атүстілеу болса да, жалпылама болса да, мақтаған пікір айтушылар да болды. Трилогияны жан-жақты талдау, лайықты бағасын беріп, төл әдебиетіміздегі орнын анықтау тек соңғы жылдары ғана қолға алына бастаған сияқты. Тарихи трилогия төңірегінде ала-құла пікірлердің қалыптасуы бірнеше мәселеге байланысты сияқты. Жалпы, қол жеткен жетістігімізге асып-таспай, аузымыздан “тәубамыз” түспейтін көнбістеу, салқынқанды, парасатты, ұстамды халықпыз ғой,  әйткенмен,  белгілі  бір  дәрежеде  қалыптасып  қалған  ұғымдардан  көп ретте  аса  ауытқи   бермейтініміз,   барымызды     батыл   айтып,    жарқырата көрсетуге келгенде, берік те тосын, жаңашыл тұжырымдар айтуда кенжелеп жататынымыз және рас. І.Есенберлиннің тарихи трилогиясы жайында айтсақ, осы ойларымыздың ақиқаттығына аз да болса көзіміз жететін сияқты.

Біріншіден, жанр саласында І.Есенберлин төл әдебиетімізге жаңалық әкелді, қаламгердің есімімен тарихи роман-шежіре (хроника) ұғымы тығыз байланысты. Әрине, көркем өнердің,

Курстық жұмыстарға және дипломдық жұмыстарға, диссертацияларға арналған керекті материалды көшіру үшін Сатып алу мәзірінен толығырақ мәліметті алыңыз

Жұмыс түрі: материал (30 - бет)

курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар сайты – diplomnik.kz