Қазіргі айтыстардың тақырыбы, ондағы тапқырлық, аталы сөз үлгілері

Қазақ өмірінде ақынның ақын аталып кең танылуының өзі суырып салма айтыс өнерімен тығыз шарттас, сабақтас. Аты мәлім өрен жүйрік ақындардың бәрі де шаршы топ ішінде қолма-қол шығарып айтқан уытты да тапқыр жырларымен танылып отырған. Соның нәтижесінде бұл дәстүр ел ішінде мейлінше кең сипат алып қана қоймай, айтыстың небір ғажап көркем үлгілерінің тууына да себеп болды, бұлар халықтың орны өшпес асыл мұраларына айналды.

         Қазіргі айтыстардағы назар аударатын мәселе – оның түр жаңалықтары мен ақындардың биік талғамы. Оның мәні бұрын халық айтысында бар жазысып айтысу, импровизаторлық өнерден басқа телеайтыс,  мерзімді басылымдар арқылы жазба айтысын ұйымдастыру, т.б. замана жағдайына байланысты бейімдеп алғандығында еді. Халықтық мұрадан бастау алған телеайтыс бүгінгі күнде ұлттық рухани қазынамызға қосылған. Сондықтан бұл саладағы өзгерістерге жаңаша ойлау тұрғысынан қарағанымыз абзал.

         Халқымыздың көптеген ғасырларға созылған тарихымен бірге жасасып келе жатқан фольклор бұл күнде өскелең боп жазба әдебиетімізбен етене қабысып өркендеуде.

         Ауыз әдебиеті – халқымыздың рухани байлығы. Оның тамыры терең, қайнар көзі халықтың жүрегінде.

         ХХ ғасырда ауыз әдебиетіміз жаңа белестерге көтеріліп, ұлттық түрі байып, терең мазмұнды, жаңа өмірдің жырына айналған өнер дәрежесіне жетті.

         Қазақ халқы қазіргі  дәуірде орасан көп тарихи табыстарға ие болды. Бүгінгі тәуелсіз Қазақстанда түрі ұлттық, жаңа мазмұнды жаңа мәдениет жасалды. Бүгін біз қазақтың ұлттық жазба әдебиеті барлық жанрда қалыптасып, дамып отырғанын зор қуанышпен мақтан етеміз. Сондай-ақ, осы ұлғайып өскен әдебиетіміздің бір саласы – ауыз әдебиетінің де өркендеп өскендігін атап айтамыз.

         Қазіргі дәуірде ауыз әдебиетінің мейлінше гүлденіп өсуіне еліміз толық жағдай жасап отыр, олардың тәуелсіз ел мүддесіне қызмет етуіне ерекше көңіл бөлді. Қазіргі  мәдени мұраларымызды жинап, жүйелі ізге түсіріп, зерттеу, ғылыми негізде бағалауды қолға алып жатқан тұста әдебиетіміз бен өнердің саяси-әлеуметтік шаралармен байланысып жатқанын атап өткеніміз орынды.

         Кейінгі жылдар ішінде елімізде әдеби, мәдени мәні үлкен оқиға – аудан, қала, облыс, республика ақындарының өзара айтысы өткізіліп келеді. Айтыс өнерінің өрлей түсуіне қолдау да бар.

         Ақындар айтысының қайта-қайта көрініп, жаңғыруы кездейсоқ құбылыс емес. Мұның өзі айтыс жанрының қазіргі кезде де  қажеттігі,  дамуға мүмкіндігі бар екендігін сипаттайды.

         Зерттеу негізіне арқау болған ұлттық болмыс, ұлттық тарих, ұрпақтар жалғастығы қазіргі ақындар айтысының тақырыптық, идеялық жаңалықтарынан байқалады. Әдебиет зерттеушісі Ханғали Сүйіншәлиев: «Атадан балаға мирас болып, ұрпақтан-ұрпаққа табыс етілетін материалдық және рухани байлықтар көзі халықта. Оның жасаушысы да, сақтаушысы да, дамытушысы да, ие болар қожасы да сол халықтың өзі»,-  дейді [4, 21-5б].

Ақындық поэзия – қазақ әдебиеті тарихының көп ғасырлық жолындағы негізгі көркемдік арнаны құрайтын сала. Сөз өнері құрамындағы фольклор мен әдебиетке кіретін жанрлардың барлығы да ақындық поэзияның бесігінде жасалған. Әдебиет тектерін құрайтын эпос, лирика, драма жанрларының пайда болуы,

Курстық жұмыстарға және дипломдық жұмыстарға, диссертацияларға арналған керекті материалды көшіру үшін Сатып алу мәзірінен толығырақ мәліметті алыңыз

Жұмыс түрі: материал (30 - бет)

курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар сайты – diplomnik.kz