Материалы

Шәкір Әбеновтың ақындық мұрасы  курстық жұмысы

Мазмұны

К I Р I С П Е

     Елiмiздiң тәуелсiздiк алуы қоғамдық өмiрде үлкен өзгерiстерге жол ашты. Ең бастысы, туған Отанымыздың аңсаған тәуелсiздiкке жетуi қазақ  жұртшылығының ұлттық санасының күрт оянуына айрықша әсер еттi. Соңғы жылдарда қазақтың із тарихын, мәдениетiн, әдебиетiн, өнерiн бiлуге деген талап-тiлегi, талпынысы арта түстi.

     Қазақ халқына ұлттық рухани қазынасын империялық көзқарастан аршып бұрмасыз, бүкпесiз, еш бояусыз көрсетуде әдебиеттанушы ғалымдар қыруар еңбек етуде. Халықтың рухани дүниесiне, ғасырлар бойы жинақталған мәдени қазынасына Кеңестiк заман кезiнде ел-жұрттан жасырын ұсталып, үнемi қараланып келген Шәкәрiм Құдайбердиев, Ахмет Байтұрсынов, Мiржақып Дулатов, Мағжан Жұмабаев, Жүсіпбек Аймауытов iспеттес әрқайсысы қазақ мәдени дамуындағы бiрегей құбылыс болып табылатын алыптардың шығармашылық мұрасы бұл күндерi халық игiлiгiне айналды. ұзақ ғасырлар бойы жасалған фольклордан бастап, қазақ әдебиетiнiң барлық тарихи кезеңдерi жөнiнде кешегi Кеңестiк идеология ықпалымен айтылған ойлар, пiкiрлер қайта қаралып тарихи ақиқат аясында ғылыми дәйектiлiкпен сарапталуда.

      Алайда қазақ әдебиетiнiң тарихында өзiнiң шешiмiн таппаған, өзiмiз жете танып болмаған, басқаға да танытуымыз қажет мәселелер баршылық. Кеңес империясының жетпiс жылдан астам уақытқа созылған отаршылдық үстемдiгiнiң нәтижесiнде қазақ халқы бiрнеше ауыр қиын кезеңдi басынан кешiрдi. Кеңестiк қатал билiктiң қыспағынан тайсалмай халықтың ауыр тағдырын, елдiң мүңын тура айтқан қазақ әдебиетiнiң өкiлдерi үнемi қуғындалып, түрмеге жабылды.

      1950 жылдары қазақ әдебиетiне, қазақ ғылымына қарсы келген iндет отызыншы жылдардағы содырлы, сойқанды кезеңнiң заңды жалғасы едi. Е.Бекмаханов, Қ.Жұмалиев, Е.Ысмайлов, Қ.Мұхаметхановтар түрмеге қамалса, Б.Кенжебаев, Т.Нұртазин, Ә.Мәметова, Ә.Қоңыратбаевтар жазықсыз қуғын-сүргiнге түсті, көптеген қалам иелерi заңсыз жазаланды.

     Мiне, осындай саяси қысымды кеңес үкiметiнiң алғашқы жылдарынан бастап-ақ басынан өткерген ақындарымыздың бiрi - Шәкiр Әбенов.

    Ақындар  өмiрбаяны - әдебиет зерттеушiлер үнемi көңiл бөлiп келе жатқан мәндi проблема екенiн ескере отырып, өмiрi  мен творчествосы күрделi, Шәкiр Әбеновтың өмiр тарихын объективтi түрде саралау маңызды болмақ. Ақынның жеке басындағы жайлардан оның өмiр сүрген дәуiрi, сол кезеңнiң саяси әлеуметтiк қайшылықтары, қоғамдық өмiр өзгешелiктерi көрiнедi. Оның творчествосы өмiр жолындағы мақсат, армандарымен толығып байығандығының куәсi боламыз.

      Шығармашылық тағдыры да шытырман ақын, сталиндiк қуғындаудың қаһарына iлiгiп абақты азабын тартса да, ұстанған жолынан, өмiрлiк принциптерiнен  ауытқымаған. Оның ақындық мұратына, көркемдiк-эстетикалық нысанасының мәнiн танытатын ерекшелiктердiң үлкенi - шыншылдығы.

     Оның өлеңдерi заман шындығын көрсететiн өмiрдiң өзiнен туған қоспасыз таза шумақтар. Ол алғашқы колхоздастыру кезiндегi солақайлықтан бастап, кейiнгi науқаншылдыққа дейiнгi қоғамның көлеңкелi көрiнiстерiн сынады. Өлеңдерiнiң өзегiнен халық тағдыры, өз бейнесi көрiнедi. Ал, қаламынан туған қазақ елiнiң көмескi сұрлеуiнен нақты тарихынан сыр шертетiн "Қозы Көрпеш  - Баян сұлу", "Кейпiн батыр", "Таңшебер-Жапал", "Тоқтамыс" пен халықтың басынан өткен толып жатқан әлеуметтiк теңсiздiктi, қоғамдық қайшылықтарды көрсететiн "Ортақ арал", "Ана махаббаты", "Патша мен байғыз", "Қорқыт қобызы" атты әртүрлi аңызға құрылған поэмалары - қазақ халқының рухани мәдениетiнiң бiр саласы, өткен өмiр шежiресi, көне замандағы қилы күндер хикаясының деректi белгiсi дәрежесiнде қарастырылуы қажет. Сондай-ақ, қаламгер қазынасы бүгiнгi ұрпағын тәуелсiздiкке, бостандыққа, бiрлiкке, адамгершiлiкке, имандылыққа бағыттайтын iшкi қуаттың зор күшiн аңғартады. Осындай аса бай мұра қалдырған Шәкiр Әбенов сынды қаламгердiң шығармашылығын зерттеу ғылыми актуальды арна екенiне ешкiм де шек келтiре алмайды.

      Ұлттық мұраға толық бұрылып, оны ұрпақ тәрбиесiне пайдалануға баса назар аударған шақта өткен өмiрден мол сыр шертетiн Шәкiр Әбеновтей ақынның ұлттық қорға қосқан үлесiн көрсетiп, әдiл бағасын беру бүгiнгi таңның мәселесi.

      Бiздiң еңбегiмiздiң басты нысанасы - ақын шығармаларындағы заман көрiнiсi тарихи оқиғалар мен әр алуан аңыздар туралы көлемдi туындыларының тақырыбын, тарихын және көркемдiк сипатын ашу.

Курстық жұмысты көшіру үшін Сатып алу мәзірінен толығырақ мәліметті алыңыз

Курстық жұмыс бойынша қысқаша мәлімет

Пән: әдебиет

Жұмыс түрі: курстық жұмыс

Осы жұмыстың бағасы:  1150 теңге

курстық жұмыс, дипломдық жұмыс сайты – diplomnik.kz