Біз вконтактедеміз

Яндекс - іздеу

Кіру формасы

Адамның жас ерекшелігіне қатысты тілдік бірліктер диплом жұмысы

КІРІСПЕ

Диплом жұмысының өзекті мәселелері: кейінгі онжылдықтар белесіндегі зерттеулер этносты, ұлт мәдениетін тіл арқылы анықтауды негізгі қағида етеді. Нақты айтқанда, тілді тұтынушы ұлтты алғашқы орынға қоятын лингвистикадағы антропоөзектілік парадигма өз аясында жаңа бағыттарға жол ашуда. Осыған орай соңғы кездері қазақ тілі білімінде когнитивтік лингвистиканың негізгі категориясы концепт табиғатын нақты дәйектер негізінде ашуға бағытталған еңбектердің көбейіп келе жатқаны байқалады. Қазақ тіліндегі адамның жас және жыныс атауларының толық құрамда қарастырылмай келгендігі, сондай-ақ олардың лексика-семантикалық құрамы мен құрылымы туралы жүргізілген зерттемелер барысында елтанымдық, мәдениеттанымдық құндылық тұрғысынан қарастырылмалуы, сөз мағынасындағы мәдени компоненттің ашылмауы және осы аталған мәселелердің қазақ сөздіктерінде лексикографиялану заңдылықтарының анықталмай отырғандығы осы жұмыстың өзектілігін көрсетеді. Қазіргі кезеңдегі тіл білімі ғылымының дамуы антропоөзекті бағытта жүргізіліп жатқан зерттеулермен сипатталады. Антропоөзекті парадигма тілді санамен байланысты қарастырады. Осы бағыт тілдік таным үдерістеріне басты назар аударады. Зерттеудің теориялық-әдістанымдық негіздерін Г.Шоқым, Ә.Қайдар, Б.Хасанұлы т.б. сынды зерттеушілердің еңбектері құрады.
Адамның жас ерекшелігіне, жынысына қатысты атаулар мен сол атауларға қатысты тұрақты тіркестер тіліміздің сөздік қорының қомақты бір саласы. Бұлар әрбір халықтың жанына жақын, рухани мәдениетінің сипатын дәл көрсететін лексика-семантикалық топ. Мұндай атаулар өмірде өте жиі қолданылатыны белгілі. Солай бола тұрса да, лексикалық қорымыздың бұл тобы кейбір еңбектерде жол жөнекей сөз болғаны болмаса, олар күні бүгінге дейін жеке лексика-семантикалық топ ретінде арнайы зерттелінген жоқ. Адамның жас ерекшелігіне, жынысына байланысты атаулар мен солар арқылы жасалған тұрақты тіркестер тіліміздің ең байырғы бірліктері ретінде лексикалық қорымызды байытып қана қойған жоқ, сонымен бірге, олар халқымыздың тарихын, мәдениетін, рухани өмірін, дүние танымын, философиясын, психологиясын өз бойына жинақтап жүрген құнды да құнарлы лексикалық бірліктер. Оларды жан-жақты зерттеу сол байлықты ашып, оны халқымыздың игілігіне жарату деген сөз болып шығады.
Диплом жұмысының мақсаты мен міндеттері: қазақ тілінің лексика-семантикалық, лингвистикалық зерттеулеріндегі адамның жас және жынысына қатысты атауларының ерекшеліктерін анықтау-зерттеудің негізгі мақсаты. Нысан етіп алып отырған атаулар мен сол атауларға қатысты тұрақты тіркестерді түгел жинап, оларды әрі тіл білімі тұрғысынан, әрі лингвистикалық тұрғыдан жан-жақты қарастыру, әр атаудың, әрбір фразеологиялық тұрақты тіркестердің мағыналарын ашу, сөйтіп сол мағыналардың астарында жатқан ұлттық ерекшеліктерді, яғни қазақ халқына тән ой-сананы, дүниетанымды, наным-сенімдерді, мінез-құлықты, психологияны, салт-дәстүрді, бір сөзбен айтқанда, ұлтымыздың рухани байлығы мен мәдениетін, тарихын айқындау. Осы мақсатқа жету үшін мынадай нақты міндеттерді шешу көзделді:
-жас пен жыныс атауларының құрамы мен құрылымдық-семантикалық ерекшеліктерін анықтау;
-түсіндірме сөздіктерде жас пен жыныс атауларының мағынасын кешенді сипатта ашу;
-еркек пен әйел атауларының қоғам өміріндегі, ұлттық мәдениеттегі рөлі мен орнын оны сипаттайтын тілдік деректерді лингвомәдени бағытта айқындау, концептілерінің лексика-семантикалық, концептуалдық мазмұнын аялық білім деңгейі тұрғысында түсіндіру.
-жас пен жыныс атауларына қатысты тұрақты тіркестер, мақал-мәтелдер, теңеу, метафора, символдардың мазмұнындағы концептілік өрісті анықтау.
Диплом жұмысының ғылыми жаңашылдығы және практикалық маңыздылығы: адамның жас ерекшелігіне, жынысына байланысты атаулар мен тұрақты тіркестер бұрын зерттелінбесе, енді ол жан-жақты әрі түбегейлі зерттелініп отыр. Бұлар жай ғана тілдік тұрғыдан да зерттелінді. Ол үшін, алдымен тиісті атаулар мен тұрақты тіркестер, мақал-мәтелдер, қанатты сөздер түгелімен жиналып алынды. Содан соң сол мол материалдарға сүйене отырып, олардың жасалу жолдарын, шығу төркіндері, даму тарихы, себептері ашылды, мағыналары мен ұғымдары айқындалды. Айқындалған этнолингвистикалық мән мағыналар мүмкіндігінше толық сараланды. Сараланған этнолингвистикалық ерекшеліктер, фразеологиялық тұрақты тіркестер арқылы, халықтық мақал-мәтелдер мен ақын жыраулардың өлең жырлары арқылы дәйектелініп отырды. Міне, бұлардың б

67 бет

Дипломдық жұмысты көшіру үшін Сатып алу мәзірінен толығырақ мәліметті алыңыз

Дипломдық жұмыс бойынша қысқаша мәлімет

Пән: психология

Жұмыс түрі: дипломдық жұмыс

Осы жұмыстың бағасы:  2800 теңге

курстық жұмыс, дипломдық жұмыс сайтыdiplomnik.kz

Яндекс.Метрика